CERRAHNAME

Osmanlı sahasında cerrâhîden bahseden eserlerin en önemlilerinden biri, 16. asrın başlarında yaşayan saray cerrahı İbrahim bin Abdullah’ın Cerrâh-nâme olarak da bilinen Alâ’im-i Cerrâhîn adlı eseridir. Cerrah İbrahim, II. Bayezid’in Mora seferi sırasında fethedilen Modon kalesinde ele geçen Çindâr adlı Süryanice-Yunanca bir tıp eserini Osmanlı Türkçesine tercüme etmek ve bu tercümeye ilavelerde bulunmak suretiyle kendi eserini teşkil etmiştir. Eserde Platon, Hipokrat, Galen gibi antik dönem hekimlerinden başka İbn Sînâ, Muhammed bin Zekeriyyâ er-Râzî, Zeynüddîn İsmâîl bin Hasen el-Cürcânî gibi İslâmî dönem hekimleri ile Hekim Şirvânî, Hacı Paşa, Akşemseddîn ve Sabuncuoğlu Şerefeddîn gibi Osmanlı tababetinin ünlü isimlerinin tavsiyeleri ve ilaç terkipleri yer almaktadır.

Ateşli silah yaralanmalarından ve frengi hastalığı ile tedavisinden ilk kez bahsetmesi yönüyle tıp tarihi bakımından önem arz eden Cerrâh-nâme, yaralanmalar, kırık ve çıkıklar, apseler, tümörler, kanserler, şarbon, ok ve tüfek yaralanmaları, fıtıklar, dolamalar gibi rahatsızlıklardan ve bunların tedavilerini anlatan yirmi iki babdan oluşmaktadır.

 Mehmet Gürlek tarafından çeviri yazısı yapılan ve geniş bir sözlük çalışması ile istifadeye sunulan eserin yayına hazırlanmasında Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hekimoğlu koleksiyonu 568 numarada kayıtlı yazma nüsha esas alınmış ve eser bu nüshanın tıpkıbasımı ile okuyucuya sunulmuştur.