GES ATÖLYE

EL SANATLARI GELENEĞİ

El sanatları sanayi öncesi toplumların en başta gelen tarım dışı faaliyeti olarak, pek çok alandaki ihtiyacı karşılamaya yönelik olduğundan çok geniş bir alanı kapsamaktadır. El sanatları kullanılan malzemenin türüne ve bu malzeme işlenirken kullanılan tekniğe göre çeşitlenmektedir. Bu çeşitlilik içinde, belli ihtiyaçları karşılamak üzere uzmanlaşıp toplumsal hayatta yer edinenler kendi kurumlarını oluşturarak geleneksel hale gelmişlerdir. Geleneği belirleyen başlıca unsurlar arasında imalat tekniği, kullanılan malzeme, bu malzemenin geldiği yer ve çeşitlerine göre belirlenmiş kullanım yerleri, mesleğe girenlerin etnik, dinsel ve/veya coğrafî kökeni, mesleğe mekânsal örgütlenme içinde tahsis olunan alan gibi unsurlar yer almaktadır.
El sanatları geleneği içinde, malzeme ve teknik bakımından özelleşerek gelenek haline gelmiş ana iş kollarından söz edilebilir. Bunlar toprak işleri, ahşap işleri, deri, keçe ve cilt işleri, maden işleri, taş ve alçı işleri, cam işleri, kâğıt işleri, boynuz işleri, tekstil işleri, ot ve hasır işleri ve sabun işleridir.

ÇİNİ VE SERAMİK  

Toprak işleri geleneği daha çok çanak-çömlekçilik konusunda uzmanlaşmıştır. Taşınabilir çanak-çömleklerin imalatına zamanla birer yapı unsuru olarak kullanılan çinilerin imal edildiği çinicilik de eklenmiştir. Pişmiş tuğla imalatı da bu geleneğin kapsamı içine girer.

AHŞAP  

Ahşap işlemeciliği en eski el sanatlarından biridir. Bu gelenek dahilindeki ana işkolu marangozluk olmakla birlikte, bunun yanısıra bastonculuk, beşikçilik, dülgerlik, kaşıkçılık, kündekâri işlemeciliği, oymacılık, sandıkçılık, sedefçilik ve semercilik gibi yan kollar da bulunmaktadır.

DERİ  

Deri, keçe ve cilt işleri içinde cami kapısı imalatı, çarıkçılık, Karagöz imalatçılığı, koşumculuk, köşkerlik, mestçilik, kunduracılık, saraçlık, terlikçilik, ciltçilik, keçecilik gibi alanlar yer alır.

MADEN  

Maden işlemeciliği bakırın kullanılmaya başlandığı İÖ. 6. binyıldan bu yana silâh başta olmak üzere dayanıklı malzeme üretiminde vazgeçilmez bir yer edinmiştir. Geleneksel maden işleri arasında alemcilik, bakırcılık, demircilik, bıçakçılık, gümüşçülük, kuyumculuk, kalaycılık, tombakçılık, nalbantlık, pirinççilik ve tenekecilik yer alır.

CAM  

Cam işleri geleneksel el sanatları içinde en ince işçilik alanlarından birisidir. Türkiye’de cam işçiliği Roma, İslam ve Bizans geleneğini devralan Osmanlı döneminde çok gelişmiştir. Bu el sanatı içinde çeşitli ev eşyalarının yapımından pencere camlarına ve vitraylara kadar geniş bir sahada incelikli ürünler verilmiştir.